27.07.2008

InRoads XM Sürüm Notları

Yavaş yavaş InRoads'a da giriş yapmak gerektikiyor. İlk olarak XM versiyonunun getirmiş olduğu değişikliklere ve yeniliklere göz atalım.

Sürüm Notları
08.07.00.82


Aşağıdaki notlar yazılımın bu sürümü ile ilgili bilgileri içermektedir:

Genel Geliştirmeler
AutoCAD 2005 ve 2006 için destek eklendi.

Civil ve wysiwyg ini dosyalarını, Etüt impexp.ini, tanımlı özellik tabloları ve etüt tercih dosyaları ile tek bir .xin uzantılı dosyada birleştirmek için INI'den XIN'e çevirmen eklendi. Bu xin uzantılı dosya XML biçimindedir.

Yeni kurulum yeri ve kayıt öğeleri sayesinde bu sürüm, InRoads programının kurulu eski sürümleri ile bir arada bulunabilir.

Önceki sürüme ait selectcad ve bentleycivil lisanslarını kullanır. Yeni lisans gerekmemektedir.

Metin sembolojisi için metin biçemleri uygulanmıştır.

Ek harfler girildiğinde, açılan listeler değişmektedir. Daha önceki sürümde bir harf girdiğinizde, bu işlem sizi sadece o harfin olduğu ilk maddeye götürüyordu. Artık gireceğiniz bir sonraki harf ile listede aşağıya inebilirsiniz.



Dosyalar
Kapat. Tek bir işlemle projeyi veya dosya türünü kapatma olanağı eklendi.

Proje Varsayılanları. Veri dosyalarının konumlarını denetlemek için MicroStation değişkenleri kullanılabilir. Daha fazla bilgi için benioku dosyasına bakınız.

Metin Alma Sihirbazı. Yeni biçimleme yetenekleri eklendi.

InRoads, profil ve enkesitlerdeki drenaj yapılarını çizmek için Drenaj dosyası (.sdb) yükleyebilir.

Çizgelemeden Yüzey Alma > Yüzeyi İzdüşür Seçeneği > Güzergah Elemanları yüzeye izdüşürülebilir, fakat başka bir yüzeye alınabilirler.

LandXML Çevirmeni. US Survey Foot veya International Foot to Export seçeneği eklendi.

Çevirmenler > Trimble Yükle - Bu uygulama eklentisi tasarım güzergah ve yüzeylerini Trimble donatımı ile kullanım için dışa aktarır.

Yüzey
Tanımlı özellik listeleri isim, biçem veya tanımlarına göre sıralanabilir.

Biçemleri listeleme, raporlama ve değiştirme için Bileşen Özellikleri iletişim kutusu eklendi.

Yeni üçgenleme yordamı, hassasiyeti sınırlamadan, önceki sürümdeki tolerans sorunlarını büyük oranda azaltmaktadır.

Yüzeyi Dönüştür. Foot to Survey veya International Foot değerleri dönüştürme işlemleri için değiştirildi.

İnce Rasgele Koordinat Noktaları - Yüksek genişlikteki yüzeylerin seyreltilmesini hızlandırmak için eklenen yeni komut.

Renk-kodlu Görünüm, Eğim ve Kotları Görüntüle. Renk aralığı 255 renge çıkarıldı ve aralıkları ayarlamak için yeni araçlar eklendi.

Eş Düzey Çizgilerini Görüntüle. Ana ve ara eş düzey çizgi etiketleri için ayrı semboloji eklendi.

Eğik Yüzey Oluştur. Ayarları kaydetme tercihi eklendi.

Maksimum kesim uzunluğu ve nokta yoğunluğu aralıkları değiştirildi. InRoads artık orta noktaya uzaklığı bölüyor ve nokta yoğunluğu aralığının maksimum kesim uzunluğu ile karşılaştırıyor, mesafe daha büyükse, orta noktaya olan uzaklığı tekrar bölerek mesafe, istenen uzunluktan daha kısa olana kadar karşılaştırmaya devam ediyor. Bundan önce kesimler, bölünene kadar, girilen mesafede yaratılıyordu.

Geometri
Yatay Geometriyi Görüntüle, biçemlerle çalışacak, nokta türleri ve diğer değişiklikler için ayrı biçemlere izin verecek şekilde değiştirildi. Daha fazla bilgi için Yardım konularını gözden geçirin.

Düşey Ek Açıklamaları Görüntüle. Sonlandırıcı, iç ve dış bükey düşey kurpları silmek için denetim araçları eklendi.

Kilometrelendirmeyi Görüntüle. Yüksek/Alçak Kilometreler ve diğer geliştirmeler için sekme eklendi.

Kapalı Alanları Görüntüle. Her ek açıklama öğesi için bir ön ve son ek eklendi.

Plandaki Düşey Değişikliği Görüntüle. Düşey kurplar için r ve k ek açıklamaları eklendi.

Yatay Güzergah Elemanları > Güzergah Elemanını Düzenle. Güzergah elemanlarının başlangıç ve bitişi için kilometrelendirme görüntülenir.

Yatay ve Düşey Güzergah Elemanları > Bütünlüğü Denetle. Raporlama eklendi.

Yatay ve Düşey Güzergah Elemanları > Güzergah Elemanını Düzenle. Raporlama eklendi.

Araçlar > Yeni Ters Yön komutu eklendi.

Geometri noktası görüntüsü biçem ile denetlenebilir ve hücre ve/veya simgeler yerleştirebilir.

Birçok yeni Demiryolu komut değişikliği yapıldı. Detaylı bilgi için ilgili Yardım konularına bakınız.

Travers. Ek denetimler için birçok değişiklik talebi gerçekleştirildi. Detaylı bilgi için ilgili Yardım konularına bakınız.

COGO Koordinat Noktaları. Cogo Koordinat Noktasının Adını Değiştir komutu eklendi.

Araçlar > Çok-merkezli Kurb. İletişim kutusu yeniden tasarlandı ve yetenekleri artırıldı. Detaylı bilgi için ilgili Yardım konularına bakınız.

Cogo Noktaları ile Güzergah Yarat/Düzenle. İletişim Kutusu değiştirildi ve alfanumerik nokta isimleri kullanabilme özelliği eklendi. Bu özellik, bir uygulama eklentisi olan InRoads Değişken Yöneticisinde etkin hale getirilmelidir.

Araçlar > Travers Düzenle. Harita kontrolü eklendi.

Drenaj
Drenaj profilleri, dosya yaratılırken otomatik olarak kaydedilen güzergahları kullanılabilecek, böylece Profil Güncelle ve Profil Notu Yerleştir gibi komutlar profiller üzerinde kullanılabilecek.

Etüt

Etüt Verilerini Drenaja Aktarma. InRoads Survey niteliğini kullanarak mevcut drenaj yapılarını modeller ve etüt verilerini bir Storm & Sanitary drenaj veritabanına girer.

InRoads Survey Arazi defterindeki noktaların adlarını toplu olarak değiştirmek için Noktaları Yeniden Adlandır aracı eklendi. Bu komuta Arazi defterindeki herhangi bir kilometre noktasına sağ tıklatarak erişilebilir.

Trimble .dc biçiminden veri alma desteği eklendi.

Değerlendirme
Sekmeli İletişim kutularının görünümünü daha net olan ağaç görünümüne dönüştürmek için yenilenen Profil, Enkesit ve Hacim arayüzleri.

Enkesitlerde drenaj yapıları çizilebilir.

İleri ve geri mesafelere dayalı enkesitlere rasgele nokta tanımlı özellikleri projeksiyon edilebilir.

Dosya yaratılırken güzergah seçeneği kullanıldığı takdirde Profili Açıkla artık drenaj profillerinde de çalışıyor.

Hacimlerin artık bileşenlere bağlı olması, malzemelerin hesaplanması ve derecelendirilmesi için çoklu yüzeylere olan gereksinimi ortadan kaldırmaktadır.

Modelleyici
Roadway Modeler'ın yerini Roadway Designer almıştır. Bu sayede yol şeridinin enkesit, plan ve profilinin tasarım aşamasında gerçek zamanlı görünümü elde edilmektedir.

Şablonlar, bileşenler ile geliştirilmiştir. Bileşenler, nitelik ve görünümlerini belirleyen malzeme ve biçemlere sahip şekil veya çizgiler olabilir.

Koşulları Sonlandır, karar tablolarının yerini almış ve istinad duvarları gibi yapıları tanımlayan bileşenleri kapsayacak şekilde geliştirilmiştir.

Dever denetimi, Roadway Designer ile tümleşik bir bölümdür.

Taslak Çizim Araçları
Storm & Sanitary veritabanı niteliklerine, görüntülenen plan, profil veya enkesit drenaj yapılarını açıklamak için anahtar kelimeler eklendi.

Tasarımcı notlarında anahtar kelime ve matematik operatörleri kullanabilme yeteneği eklendi.

Yüzey nitelikleri ve bileşenler için ek anahtar kelimeler eklendi.

Metraj
Nicelik Yöneticisi ProjectWise veriye erişim sağlayabilecek.

Araçlar
XML raporlarının tüm alanları için kullanılabilir biçem sayfaları genişletildi; profil, enkesit, hacim, kazık çakımı ve daha birçok alan için destek eklendi. Böylece, önceki sürümdeki DBAccess ile raporlamanın yerini XML raporlama aldı.

Adlandırılmış Semboloji Yöneticisinin kullanıcı arayüzü, sembolojileri süzmeye izin verecek şekilde geliştirildi.

Nokta sembolojisi artık biçem için hücre/öbek ve/veya metin simgelerinin görüntülenmesine imkan tanıyor.

Adlandırılmış Semboloji Araçları uygulama eklentisi olarak kullanılabilir ve aşağıdakileri içeriyor:

Adlandırılmış Sembolojiyi Doğrula - iki işleve sahiptir; ilki, dgn kütüphanelerini sembolojilerle karşılaştırır ve geçerli dizindeki dgnlib dosyalarında tanımlanmayan, xin'deki düzeyleri raporlar; MS_DGNLIBLIST. Diğeri, xin dosyasında tanımlanan hücreleri dizindeki tüm hücre kütüphaneleri, MS_CELLLIST, ile karşılaştırır, ve hücre kütüphanelerinde bulunmayan hücreleri raporlar.

Adlandırılmış Everensel Sembolojiyi Düzenle - Semboloji özellikleri için arama mekanizması ve dosyalarda toplu değişim yapma olanağı sağlar.

Adlandırılmış Sembolojiyi CSV'ye Aktar - Adlandırılmış sembolojileri tek satır, metin veya nokta csv dosyalarına veya tek bir csv dosyasına gönderir.

CSV'den Adlandırılmış Sembolojiyi Al - Csv dosyasından adlandırılmış sembolojileri alır.

Biçem Yöneticisi - önceki sürümlerdeki Tanımlı Özellik Biçem Yöneticisi, Geometri Biçem Yöneticisi ve Tanımlı Özellik Tablosu Editörünün yerini alır. Biçemler, yüzey, geometri noktaları, çizgi, kurb ve spiraller için ayar ve sembolojileri, artı, tek bir biçem altında etüt özelliklerini içerir. Birçok nitelik süzgeci, yeni kullanıcı arayüzünde bir defada verilen isimleri süzer.

InRoads Değişken Yöneticisi - daha önceki sürümlerde belirli müşteriler için değişiklik yapılarak sağlanmış ve kayıt ayarlarından etkinleştirilen, InRoads komutlarının işleyişini düzenlemek için tek bir arayüz.

21.07.2008

Çoklu Elemanlarle Çalışmak (Fence)

Fence

Fence, elemanların toplu biçimde bir işleme tabi tutulacakları zaman bu objelerin sınırlarını belirleyen hayali sınırlar olarak tanımlanır. Çoklu elemanlarla çalışılırken seçim paleti kullanılacağı gibi alternatif bir metot olarak Fence kullanılır ve çoğu işlemlerde zaman açısından avantajlar sağlar. Fence paleti, ana araç çubuğunda, 2 numaralı kısa yol ile sembolize edilmiştir.

1. Place Fence (Fence Tanımla)

Fence yaratmak için kullanılır. Fence Mode ayarına bağlı olarak fence kapsamındaki elemanlar üzerinde işlem yapılır. Fence Type , fence‘in ne şekilde tanımlanacağını , Fence Mode ise fence ‘in neresinin işleme dahil edileceğinin belirlendiği sekmelerdir.



Fence Type sekmesindeki alternatifleri inceleyecek olursak;

# Block, dikdörtgen şeklinde fence yaratır.
# Shape, kullanıcı tarafından girilen noktalardan oluşan kapalı bir alanı tanımlar.
# Circle, dairesel şekilde fence yaratır.
# Element, ekranda mevcut herhangi bir kapalı elemanı, fence alanı olarak tanımlar.
# From View, o an kullanılan pencerenin sınırları fence sınırları olarak atanır.
# From File, mevcut çalışma dosyasındaki tüm elemanları çevreleyen sınır fence sınırı olarak tanımlanır.
# From Flood, ekrana tıklanıldığında, çevresini kapatacak sınırı arayan bir alanda fence yaratılmasına olanak tanır.

Fence Mode sekmesindeki alternatifleri inceleyecek olursak;

# Inside, tamamı ile fence sınırları içerisinde kalan elemanlar dikkate alınır.
# Overlap, fence sınırları içerisine tamamı ile giren objeler ile, bu fence sınırına değen elemanlar dikkate alınır.
# Clip, elemanların fence içinde kalan parçaları ve tamamen fence içinde kalan parçaları dikkate alınır.
# Void, tamamen fence sınırları dışında kalan elemanlar dikkate alınır.
# Void Overlap, tamamı ile fence sınırları dışında kalan objeler ile, fence sınırına değen elemanlar dikkate alınır.
# Void Clip, elemanların sadece fence dışında kalan parçaları ve tamamen fence dışında kalan parçaları dikkate alınır.



2. Modify Fence (Fence Düzenle)

Fence sınırlarını , köşelerinden tutarak boyutunu değiştirmek veya konumunu istenilen
noktaya yerleştirmek istendiğinde kullanılacak fence komutudur. Bu işlem sadece fence sınırlarını etkilemektedir. Fence kapsamı ndaki elemanlar üzerinde herhangi bir etkisi yoktur.
Modify Fence komutunun çalıştırılabilmesi için ekranda bir fence tanımlanmalıdır. Aksi takdirde komut icra edilemeyecektir.
Modify Mode sekmesinde iki farklı seçenek vardır. Bunlar Vertex ve Position . Vertex modu ile fence, köşe noktalarından tutularak yeniden boyutlandırılır. Position modu ile de, fence ‘in konumu değiştirilir.

3. Manipulate Fence Contents (Fence Kapsamındaki Elemanlar ı Düzenle)

Fence kapsamındaki elemanlar üzerinde işlem yapılmasını , düzenlenmesini sağlar. Komutun aktif hale gelebilmesi için ekranda bir fence ‘in tanımlı olması gereklidir. Yedi adet sekmeden oluşan paleti sırası ile inceleyelim.

# Copy ile fence kapsamındaki elemanlar kopyalanır.
# Move ile fence kapsamındaki elemanlar taşınır.
# Scale ile fence kapsamındaki elemanlar ölçeklenir.
# Rotate ile fence kapsamındaki elemanlar döndürülür.
# Mirror ile fence kapsamındaki elemanların ayna görüntüsü oluşturulur.
# Array ile fence kapsamındaki elemanlardan matris dizilimi oluşturulur.
# Stretch ile fence kapsamındaki elemanlar sündürülür / gerdirilir.
4. Delete Fence Contents (Fence Kapsamındaki Elemanları Sil)

Fence Moduna bağlı olarak ilgili etki alanında bulunan elemanların silinmesi için kullanılan fence komutudur. Fence, ilgili elemanları kapsayacak şekilde ekrana yerleştirilir, Delete Fence Contents simgesi tıklanır ve işlem ekrana tıklanarak onaylanır.

19.07.2008

Katmanlar (Level)

Katmanlar, objeleri gruplamanın en etkin yoludur. Belli kriterlere dahil objeler tek bir katmana atanarak, hem projede karmaşa ortadan kaldırılmış , hem de çalışma kolaylığı sağlanmış olunur. MicroStation ‘da sınırsız sayıda katman yaratılabilmektedir.
MicroStation ‘da katmanla ilgili iki temel palet mevcuttur. Bunlar, Primary Tools araç kutusu altındaki Level Manager ve Level Display paletleridir.

Level Manager (Katman Yöneticisi)

Aktif ve referans dosyalardaki katmanları ve katmanların ayarlarını kullanıcı ya tanımlama yetkisi veren katman paletidir. Level Manager diyalog kutusuna, Primary Tools araç çubuğundaki Level Manager simgesine tıklayarak veya Settings > Level > Manager seçerek ulaşmak mümkündür.



Level Manager diyalog penceresi incelenecek olunursa, en üst kısımda menü çubuğu, onun altında simgelerden oluşan kısayolları ve orta kısımda da iki bölme halinde katman özellikleri bulunmaktadır. Ortadan ikiye ayrılmış bölümlerden soldakinde, kategoriler listelenmiştir. Sağ kısımda ise o an içinde bulunulan kategoriye ait katmanlar listelenmiştir.

Dosya içerisinde yeni katman tanımlanmak istendiğinde, yeni katman yarat düğmesine tıklamak veya Levels > New seçmek gereklidir. Sağ panelde yeni bir satır yaratılacak ve bir isim verilmesi istenecektir. Şekilde görülen renk kısmına tıklanarak, o katman için mevcut paletten bir renk tanımlaması yapılabilir. Çizgi tipi ve çizgi kalınlığı değerleri de ilgili yere tıklanmak koşulu ile tanımlanabilir.
Kilit simgesi o katmanın kilitli olup olmadığını gösterir. Kilitli olan bir katmandan obje silinemez ve değişiklik yapılamaz. Üzerinde değişiklik yapılması istenmeyen katmanlar için kilit hanesine fare ile işaretlemek yeterlidir.

Yazdırma kısmı , hangi katmanların çıktı da görünüp, hangilerinin görünmeyeceğinin belirlendiği sekmedir. Yanında işareti olan katmanlar çıktıya yansıyacaktır. Bu sayede istenmeyen katmanların çıktıdan çıkarılması son derece kolaydır.
Used sekmesi, o katmanda herhangi bir eleman olup olmadığını belirten sekmedir. En az bir elemana sahip katman koyu renkle vurgulanır. Used sekmesindeki ● isareti, o katmanda en az bir eleman olduğunu, yani katmanın boş olmadığını gösterir. Boş olmayan katmanlar silinemez. Silinebilmesi için öncelikle içinin boş olmas ı gereklidir. O katmana ait elemanlar seçilip silindiğinde, Used sekmesindeki ● işaretinin kaybolduğuna dikkat edin.
Eleman sayısı sekmesi, ilgili katmanda toplam kaç elemanın mevcut olduğunu gösterir. O katmanda yaratı lan tüm objeler burada sayısal anlamda gösterilir. Katmanın tüm elemanlarını seçip bakmak yerine, burası daha kısa yoldan eleman sayımını mümkün kılar.

Transparency sekmesi, o katmanın şeffaflık değerin ne olduğunu tanımladığımız yerdir.
Objelere teker teker şeffaflık değeri verilebildiği gibi, katman bazında da şeffaflık tanımlamak mümkündür. Priority sekmesi ise ilgili katmanın öncelik değerinin tanımlandığı sekmedir. Katmanın tüm elemanlarına belirli bir öncelik değeri atanmak isteniyorsa, bu sekmeden değer girilerek bu gerçekleştirilmiş olunur.
Katmanların Dışa Aktarılması ve İçe Alınması Katmanlar, MicroStation ortamında bir kere yaratılıp ilgili semboloji değerleri atandıktan sonra, bu katmanlar farklı farklı dosyalar için de kullanılabilir. Level Manager diyalog penceresinde Levels > Export seçerek, katmanlar dışa aktarı labilir. Burada önemli olan çok çeşitli dosya formatları olmasına rağmen, dgnlib dosya uzantısının kullanılmasıdır. dgnlib dosya uzantısı seçildikten sonra herhangi bir isim verilerek katmanları farklı bir dosya olarak kaydetmek mümkündür.

Farklı bir dosyada veya bilgisayarda artık bu kaydedilmiş katmanlar kullanılabilir. Bunun için Levels > Import komutu kullanılır. Import denildiğinde dosya ismi tanımlanır. Kaydedilen dosyayı seçip OK denildiğinde o dosyanın barındırdığı katmanlar bir pencerede listelenir. Oradan istenirse ilgili katmanlar tek tek, istenirse tüm katmanlar seçilip onaylanır. Artık ilgili katmanlar yeni dosyada da kullanılmaya hazırdır.

Aktif Katman

Attributes ana paleti içerisinde aktif renk, aktif çizgi stili ve aktif kalınlık gibi aktif katmanda yer almaktadır. Normal halde burada o an aktif olan katman görüntülenir. Üzerine bir kez tıklandığında ise mevcut tüm katmanlar listelenir.

Level Display (Katman Göstericisi)

Level Display diyalog kutusuna, Primary Tools araç çubu ğ undan veya CTRL + E kısa yol tuş kombinasyonunu tuşlayarak veya Settings > Level > Display seçilerek ulaşılabilir.




Level Display diyalog penceresinde, siyah fonla gösterilen katmanlar açık olan katmanları, beyaz fonla gösterilenler ise kapalı (görünmeyen) katmanlar ı sembolize etmektedir. Gri fonla işaretlenmiş olanlar ise, bazı pencerelerde açık bazılarında kapalı konumda olan katmanlardır. Bir katman adının üzerine bir kez sol fare düğmesi ile tıklamak, o katmanın açılıp, kapanmasını sağlar. Kapalı olan katmanlar açılacak, açık olanlar ise kapanacaktır.
Yeşil fonla gösterilmiş olan katman, aktif katmanı işaret etmektedir. Aktif katman, her pencere için aynıdır ve o anda kullanımda olan katmandır. Her hangi bir katman, aktif katman olarak belirlenmek isteniyorsa, sol fare düğmesi ile katman adının üzerine çift tıklamak yeterlidir.
Level Display, penceresinde de MicroStation ‘da bulunan sekiz adet görüş pencerelerinin listesi mevcuttur. Bu, hangi katmanların hangi pencerelerde görünüp, hangilerinde görünmeyeceğinin belirtildiğisekmedir.

Filtreler menüsü, kullanıcı tarafından yaratılmış filtrelerin görünümünün ve seçilmesinin yapıldığı sekmedir. Level Manager ile oluşturulan filtreler bu alanda listelenir. İlgili filtre seçilmek sureti ile, o filtreyi kapsayan katmanlar ekranda belirecektir.
Görünüm menüsü, kullanıcının ekranda katmanları mı yoksa filtreleri mi görüp bunlar üzerinde müdahalede bulunacağının seçildiği sekmedir. Levels seçili iken Level Display menüsü yaratılmış katmanları listeleyecektir. Şayet Filters seçili ise, oluşturulmuş filtreler var ise bunlar listelenecektir.
Mod menüsü, View Display, Global Display ve Global Freeze alt sekmelerinden ibarettir.
View Display ile farklı pencereler için farklı katmanların açılıp kapanması olayı aktif hale getirilir. Global Display, seçilen katmanların tüm pencerelerde aynı biçimde etki etmesi istendiğinde (görünme / görünmeme) durumları için seçilir. Global Freeze ise tüm pencerelerdeki katmanları o hali ile saklar. Pencere bazında değişikliğe müsaade edilmez.
Pencere sekmesindeki sekiz adet pencerenin seçilemez duruma geldi ğ ine dikkat edin.
Katman kapat düğmesi ile ekrandan bir obje seçilmesi istenir. Seçilen objenin dahil olduğu katman kapatılır. Karmaşık projelerde objenin katman bilgilerini öğrenmeye gerek bırakmadan, katman kapatılabildiğinden çalışmanın süratli biçimde yürümesini sağlayacaktır.

Level Display penceresinde, katmanların listelendiği alanda sağ fare düğmesi ile tıklandığında, bir alt pencere açılır. Buradan, Set Active seçilerek ilgili katman aktif katman haline getirilebilir. All On ile tüm katmanlar açılır, All Off ile tüm katmanlar kapatılır. Bu işlemde aktif katmanın kapanması söz konusu değildir. Aktif olan katmanın kapatılması gerektiği durumlarda, başka bir katman aktif katman olarak ayarlan ı r. Invert ile açık olan katmanlar kapanır, kapalı olanlar açılır. Off By Element ile ekrandan bir eleman seçilir. O elemanın dahil olduğu katman kapatılır. All Except Element ile yine ekrandan bir eleman seçilir. Seçilen elemanın bulunduğu katman haricindeki tüm katmanlar kapatılır.

16.07.2008

Öznitelik Tanımlanması

Karmaşık tasarımlarda, objeleri birbirinden ayırt etmek zor bir durumdur. MicroStation ile her türlü objeye ayrı ayrı spesifik öznitelik değerleri verilmek sureti ile karakteristik bir çözüm mantığıyla karmaşadan uzak bir tasarım ortamına kavuşulur.

MicroStation ana paletlerinden Attributes paletidir. Katman seçimi, renk seçimi, çizgi tipi, çizgi kalınlığı , şeffaflık ve öncelik değerleri Attributes (öznitelik)
paletinden tanımlanabilmektedir.


ByLevel Kavram ı


Her katmanın belli bir renk değeri, çizgi tipi stili ve çizgi kalınlığı değerleri vardır. Bunlar kullanıcı tarafından katmanlar yaratılırken tanımlanmıştır. Attributes paletinden herhangi bir müdahale yapıldığında, eklenen objeler artık kendi tanımlı değerleri dışındaki değerler ile oluşturulurlar. Bunun önüne geçebilmek ByLevel kavram ı ile mümkündür.

Görelebileceğiniz üzere, gerek renk paleti, gerek çizgi tipi paleti ve gerekse çizgi
kalınlığı paletlerinin her birinde ByLevel ibaresi mevcuttur. Farklı bir değer seçili dahi olsa ByLevel seçildiğinde, kullanıcı tarafından yaratılırken tanımlanmış öznitelik değerleri seçilir.


Transparency ve Priority ( Şeffaflık ve Öncelik)


Şeffaflık ve Öncelik, MicroStation XM ile birlikte gelen yeni özelliklerden ikisidir. Şeffaflık, özellikle üst üste gelen objelerin birine bu değerin atanması ile her iki objenin de görünür kılınması olayını gerçekleştirir. Öncelik değeri ise, üst üste gelen objeler arasında hangisinin hangi sıra ile tabakalanması gerektiğinin tanımlandığı değerdir. MicroStation ‘da en son çizilen obje en üstte görünecek şekilde sıralanır. Ancak priority değeri ile tanımlama yapılarak bu sıralama değiştirilebilmektedir.

Transparency ( şeffaflık) aralığı 0 – 100 olarak belirlenmiş ve toplamda üst üste 100 ayrı obje farklı şeffaflık değeri ile tanımlanabilir. Priority (öncelik) aralığı ise -500 – +500 değerleri arasında olup, toplamda 1000 adet aynı bölgedeki objeler sırası ile belirlenebilir. Priority değeri düzlemsel çalışmalarda geçerli olduğundan, 3 Boyutlu dosyalarda priority aktif olarak gelmez. 3 Boyutlu dosyalarda sıralama kot bazında gerçekleşmektedir. Şeffaflık değeri verilen objelerin şeffaflığının görülebilmesi için View Attributes görünüm ayar paletinden Transparency değerinin işaretli olması gerekmektedir.

Color (Renk Paleti)

Renk paleti, MicroStation içerisinde ana menü çubu ğ undan Settings > Color Table seçilerek tanımlanır. 0 – 255 renk değeri aralığında hangi numaralı rengi hangi sırada olacağının belirlendiği yerdir. Attributes paletindeki renk paleti kısmı , bu tanımlanan color table renklerini baz alarak kullanıcıya renk alternatiflerini sunar. Katmanlar yaratılırken kullanıcı kendi standartlarına uygun olarak her katmana bir renk değeri atamasını yapar. Ancak farklı renklerde bir obje yerleşimi söz konusu olacağı durumlarda, bu kısımdan ilgili renk seçilerek istenilen yapılmış olunur.

Aktif renk paleti, üç ana sekmede incelenmiştir.
Bunlardan ilki, önceki sürüm MicroStation ‘larda da olan ve 0 – 255 değerleri arasına
tanımlanmış renk paletidir. İlgili renk listeden seçildikten sonra OK tıklanarak aktif renk seçilmiş olunur.
İkinci sekmede var olan renk paleti, daha hassas renk değerleri elde edebilmek amacı ile oluşturulmuş ve MicroStation XM ‘de dahil edilmi ş palettir. Fare işaretçisi ile renk değerleri üzerinde gezerek bir renk karışımı elde etmek mümkündür. Red, Green ve Blue renk değerleri sayısal kod olarak elde mevcut ise, yine buradaki hanelere girilerek o renk değeri elde edilebilmektedir.
Üçüncü sekme de yine MicroStation XM ile birlikte gelen yeniliklerden birisidir. Pantone ,
dünyaca kabul görmüş standart bir renk paletidir. Hangi program olursa olsun bir pantone değeri her biri için aynı sonucu vermektedir. Örneğin, kahverengi renginin RGB değerleri farklı farklı olabilir. Bu da kahverenginin farklı tonlarını ortaya çıkarır. Ancak pantone ile kahverengi dendiğinde RGB değeri 165, 42, 42 olan tanımlanır ve hangi CAD ortamı olursa olsun bu değerler sabittir.

Line Style (Çizgi Tipi)

Aktif çizgi tipi seçimi Attributes paletinden,sembolüne tıklanarak gerçekleştirilir.
Temel olarak MicroStation ‘da tanımlı sekiz adet çizgi tipi vardır ve bunlar 0 – 7 aralığında numaralandırılmıştır. Bu sekiz adet standart çizgi tipi haricinde tanımlı
çizgi tipleri de mevcuttur. Kullanıcılar kendi çizgi tiplerini de yaratabilmektedirler. Çizgi tiplerinin çizim
ortam ı nda görülebilmesi için, View Attributes penceresinden Line Styles işaretlenmelidir.

Line Weight (Çizgi Kal ı nl ı ğ ı )

Aktif çizgi kalınlığı seçimi Attributes paletinden sembolüne tıklanarak yapılır.
MicroStation ‘da toplam 32 adet tanımlı çizgi kalınlığı vardır ve bunlar 0 – 31 aralığında numaralandırılmıştır. Çıktı aşamasında, her bir çizgi kalınlığı değeri milimetrik olarak tanımlanabilmektedir. Çizgi kalınlıklarının çizim ortamında görülebilmesi için View Attributes diyalog penceresinden Line Weights ‘in işaretli olması gerekmektedir.

Aktif renk, aktif çizgi tipi, aktif çizgi kalınlığı değerleri, obje yaratmadan tanımlanıp elemanlar yaratıldığı gibi, mevcut çizilmiş objelerin bu öznitelik değerlerinin değişimi de yine Attributes paleti kullanılarak yapılabilmektedir.
Çizim alanındaki herhangi bir obje seçilip, aktif renk paleti açılıp bir renk değeri tanımlanır, aktif çizgi tipi paleti açılıp bir çizgi tipi tanımlanır, aktif çizgi kalınlığı paleti açılıp bir çizgi kalınlığı tanımlanır, şeffaflık paleti açılıp bir şeffaflık değeri ve öncelik paleti açılıp bir öncelik tanımlandığında, bu değerler seçili obje / objeler için uygulanmış olacaktır.

Element Information (Eleman Bilgisi)

Element Information komutu, çizim alan ı ndaki bir objenin bilgilerine ulaşabilmenin en kolay yoludur. Mevcut bilgi değerlerine ulaşılabildiği gibi buradan ilgili değişikliklerde yapılabilmektedir. Element Information komutunu aktif hale getirmek için Primary Tools araç çubuğundan simgesine tıklamak yeterlidir.

Element Info penceresinin en üstündeki Selection alan ı nda o anki seçili objenin türü listelenmiştir. General, Geometry, Extended sekmelerini kısaca inceleyelim.

# General Sekmesi

1. Level, seçili elemanın bulunduğu katmanı ,
2. Color, seçili elemanın rengini,
3. Line Style, seçili elemanın çizgi tipini,
4. Weight, seçili elemanın çizgi kalınlığını ,
5. Class, seçili elemanın sınıfını ,
6. Template, seçili elemanın dahil olduğu şablonu,
7. Transparency, seçili elemanın şeffaflık değerini,
8. Priority, seçili elemanın öncelik değerini
Kullanıcının bilgisine sunar. Dilendiği takdirde bu değerlere tıklanarak değişiklikler yapılabilir.

# Geometry Sekmesi

1. Start, çizgi elemanının ilk noktasının X – Y koordinat değerleri,
2. End, çizgi elemanının son noktasının X – Y koordinat değ erleri,
3. Length, çizgi elemanının noktalar arası uzunluğunu,
4. Direction, çizgi elemanının çizim ortamındaki doğrultusunu,
5. Delta X, çizgi elemanının ilk ve son noktaları arası delta x değeri,
6. Delta Y, çizgi elemanının ilk ve son noktaları arası delta y değeri,
7. Total Length, çizgi elemanının toplam uzunluğunu,
Kullanıcının bilgisine sunar. Bu değerler kullanıcı tarafından kısmen
değiştirilebilir. Aksi takdirde mevcut objenin yapısı bozulur.

# Extended Sekmesi


1. Model, objenin hangi model kapsamında bulunduğunu,
2. Last Modified, objenin en son değiştirildiği saat ve tarihi,
3. Snappable, objenin snap araçları ile yakalanabilip yakalanamayacağını ,
4. Locked, objenin kilitli olup olmayacağını ,
Kullanıcının bilgisine sunar. Bu değerler de kullanıcı
tarafından kısmen değiştirilebilir. Değiştirilebilen kısımlar, snappable ve locked seçenekleridir.
Farklı objelerin seçimi farklı ekranların görünmesini gerektirebilir. Her objenin farklı opsiyonları vardır. Örneğin, bir yazı elemanı seçildiğinde ekrana gelecek değerlerden biri de yazının içeriğinin listelendiği kutudur.

14.07.2008

Snapler ile Çalışmak

Snap (yakalama), tasarım ortamında yaratılacak objelerin diğer objelere temas ederek
çizileceği durumlarda kullanılan temel komutlardandır. Snap Modları, elemanlar üzerinde
yakalamanın ne şekilde gerçekleşeceğinin belirlendiği parametrelerdir. Kullanılabilecek snap
modları, o anda kullanılmakta olunan işlemin tipine göre değişiklik göstermektedir. Eğer aktif
komut, snap olayını desteklemiyor ise, snaplar erişilemez olacaktır.

Aktif Snap Modu

Ekranın alt kısmında, durum çubuğunun yanında aktif snap moduna ulaşılabilir. Aşağıdaki
şekilde de görüldüğü gibi, olası snap modları listelenmiştir. Şekil incelendiğinde göze çarpan
iki adet daire ile işaretlenmiş alan var. Bunlardan, içi boş olan dairenin işaret ettiği snap
modu varsayılan olarak kullanılan snap modudur. Çizilen objeler bu snap modu baz alınarak
yakalanır. İçi dolgulu olan dairenin işaret ettiği snap ise bir kereliğine hangi yakalama
modunun kullanılacağını belirler. Varsayılan değer olarak Keypoint snap seçilidir. Bir kez sol
fare düğmesi ile farklı bir mod seçildiğinde bir kullanımlık olarak o işaretlenir. Varsayılan
değer değiştirilmek istendiğinde, ilgili snap moduna SHIFT tuşunu basılı tutarak tıklanmalıdır.
Aksi takdirde override yapacağından, seçilen snap modu bir kereliğine kullanılacaktır.



Snap Modu Paleti

Snap modları paletini ekranda çıkartmak için, Settings > Snaps > Button Bar seçilir. Paletten
snap modları, sol fare düğmesine tek tık yapılarak bir kullanımlık (override), çift tık yapılarak
ise aktif olarak sürekli kullanılacağı anlamı taşıyarak seçilir.

Snap Modları

• Toggle Accusnap : Snap modunu açar / kapatır
• Near Snap Point : Obje üzerinde her yerden yakalama mümkündür.
• Keypoint Snap : Eleman üzerinde, en yakın anahtar noktayı yakalar. Bu, çizgi için başlangıç, daire için quadrant noktaları, yazı ve hücreler için yerleşim noktalarıdır.
• Midpoint Snap : Orta nokta yakalama modudur.
• Center Snap : Daire, yay, elips, çokgen objelerinin merkez noktasını yakalar.
• Origin Snap : Bir hücre ve yazı elemanının orijin noktasını (yaratıldığı nokta), bir B-Spline elemanın merkezini, bir ölçülendirme elemanının ilk veri noktasını
ve çizgi, linestring, multiline veya bir şeklin ilk köşesini yakalar.
• Bisector Snap : Bir çizgi elemanın seçilen noktaya en yakın parçasının değil, bütün elemanın orta noktasını yakalar.
• Intersect Snap : İki elemanın kesişim noktasını yakalar.
• Tangent Snap : Bir elemanın teğet noktasını yakalar. Fare hareket ettiğinde, bulunduğu noktaya göre teğet değişir ve hangi noktanın teğet olarak alınacağı ikinci
bir veri noktası girildiğinde belirlenir.
• Tangent Point Snap : Bir elemanın belirli bir noktasından teğet çizmek için kullanılır.
• Perpendicular Snap : Bir elemana dik çizmek için kullanılır.
• Perpendicular Point : Elemana sabit bir noktadan dik çizmek için kullanılır.
• Parallel Snap : Objelere paralel çizerken kullanılacak snap modudur
• Thru Point Snap : Bir elemanın geçmek zorunda olduğu bir noktayı tanımlar.
• Point On Snap : Çizilecek olan çizgi, eleman üzerinde veya sanal uzantısı üzerinde olacak şekilde çizilir.

AccuSnap Kullanımı

AccuSnap, elemanların yakalanmasında kolaylıklar sağlayan, yalnız başına kullanılabileceği
gibi, AccuDraw ile birlikte de kullanılabilen bir fonksiyondur. Elemanların snap edilmesinde,
grafik gösterimler kullanarak snap işleminin otomatikleştirilmesini ve bu sayede işlemlerin
hızlanmasını sağlar. Ayarlarına, ana menü çubuğundan Settings > Snaps > AccuSnap
seçilerek ulaşılır.



AccuSnap ayar penceresi genel anlamda üç sekmeye ayrılmıştır. Bunlar; General, Elements
ve Feel. General sekmesi, AccuSnap ile ilgili genel ayarları barındıran sekmedir. Elements
sekmesi, eğriler, yazılar, ölçü çizgileri, katı objelerin snap edilip edilmeyeceğinin belirlendiği
sekmedir. Feel sekmesi ise, yakalamada elemanların algılanmasının hassasiyeti ayarının
yapıldığı sekmedir.

AccuDraw Kullanımı

AccuDraw, çizim esnasında kullanılabilecek en temel komutlardan biridir. Kesin mesafe
girişleri, aktif komutun gerektirdiği ayarlar, en son girilen noktalara göre yapılacak işlemler ve
kısa yol tuşları gibi pek çok özelliği, çizimin hızlı ve kolay yapılmasını sağlamaktadır.

AccuDraw penceresini açmak için primary tools menüsünden Toggle AccuDraw düğmesine
tıklamak gerekir. AccuDraw pencereleri aşağıdaki şekillerde görüldüğü gibidir.
AccuDraw iki farklı moda kullanılabilir. Bunlardan biri Rectangular (sol resim), diğeri Polar
(sağ resim). Rectangular modda, merkez noktası orijin kabul edilerek koordinatlı giriş yapılır.
Polar modda ise, merkez noktası orijin kabul edilerek açı - mesafe girişi söz konusudur.

AccuDraw aktif durumda iken, ekranda yönlendirici bir kare veya daire görünür. AccuDraw
tipine bağlı olan bu gösterimde Rectangular mod için kare, Polar mod için dairesel bir
gösterim söz konusudur. Fare, ekranda farklı bir yere konumlandırıldığında, AccuDraw veri
giriş alanlarına ilgili değerler otomatik güncellenir. Eğer sabit bir değer girilmek isteniyorsa,
ilgili haneye o değer yazılıp TAB tuşuna basılırsa, o değer kilitlenmiş olunur ki bu değer
kadar işlem yürürlüğe alınır.

Tentative Snap

Tentative noktalar bir çeşit grafik veri şeklidir. Bir sonra girilecek olan veri noktasının
konumunu görmek ve bir sonra girilecek olan bir veri noktasına referans olacak bir nokta
belirlemek amacı ile kullanılır. Tentative snap yapabilmek için farenin SAĞ ve SOL düğmeleri
aynı anda basılır. Ekranda tentative imlecinin sabit kaldığına dikkat edin. O nokta artık
kilitlenmiştir ve koordinat değerleri durum çubuğunda gösterilmektedir.

13.07.2008

MicroStation ile Çalışmak

Bu bölümde MicroStation ortamında dosyanın yaratılması, şablon kullanılarak yaratma,
çalışmanın kaydedilmesi, işlemlerin geri alınması, elemanları seçilmesi konuları üzerinde
durulacaktır.

Elemanlarla Çalışma

Element Selection (eleman seçim) paleti, MicroStation ortamında yaratılan tüm çizim
elemanları arasında belli kriterler esas alınarak seçim yapılabilmesine olanak tanıyan çok
güçlü bir komuttur.

Element selection paleti yukarıdaki şekilde görüldüğü gibidir. Üst sıra Method, alt sıra Mode
olarak tanımlıdır. Bunları kısaca sırası ile inceleyecek olursak,

1. Method Satırı
• Individual : Tek tek eleman seçimi yapılacağı zaman kullanılacak metot,
• Block : Dörtgen bir alan içine giren elemanlar seçileceğinde,
• Shape : Kullanıcı tanımlı kapalı bir eleman içine girenler dikkate alınır,
• Circle : Dairesel bir alan içine giren elemanlar seçileceğinde,
• Line : Bir çizgi boyunca bu çizgiye değen elemanlar seçileceğinde,
kullanılacak yöntemlerdir.

2. Mode Satırı
• New : Her bir tıklamada yeni bir eleman seçer eskisi seçim dışı kalır,
• Add : Seçime, yeni elemanlar eklenilmek istendiğinde,
• Subtract : Seçili elemanlardan seçim dışı bırakılmak istenen obje varsa,
• Invert : Seçili olanlar seçim dışı bırakılıp, seçili olmayanlar seçilir,
• Select All: Hepsini seç, seçili obje varsa hiçbirini seçme,
yöntemleri ile seçim yapılabilmesine olanak tanır.

Element selection diyalog penceresi bu kadarı ile sınırlı değildir. Sağ alt kısımda bulunan ▼
simgesine tıklanarak daha detaylı seçim yapılabilme imkânı sağlayan gelişmiş parametrelere
erişilir.

Element Selection paletinin gelişmiş özellikler toplam 7 ana kısımda toplanmıştır. Bunlar
yukarıdaki şekilde de görüldüğü üzere sırası ile; Katman Bazında, Renk Bazında, Çizgi
Tipi Bazında, Çizgi Kalınlığı Bazında, Eleman Tipi Bazında, Eleman Sınıfı Bazında seçim
yapılabilmesini mümkün kılan sekmelerdir.

• Katman bazında seçim sekmesinde, çalışma ortamında yaratılmış tüm katmanlar
listelenir. Buradan ilgili katmanların seçimi son derece basit bir biçimde yapılabilir.
• Renk bazında seçim sekmesinde, renk paletinde tanımlanmış toplam 255 adet renk
arasından ilgili renklere sahip elemanların seçimi yapılabilir.
• Çizgi tipi bazında seçim sekmesinde, mevcut tüm çizgi tipleri listelenir ve belli çizgi
tipine sahip elemanlar seçime dahil edilir.
• Çizgi kalınlığı bazında seçim sekmesinde, yazılım bünyesinde tanımlı toplam 32 adet
çizgi kalınlık değeri listelenir ve belli çizgi kalınlığına sahip objeler seçilebilir.
• Eleman tipi bazında seçim sekmesinde, çizgi elemanı mı, kapalı elemanı mı, dairesel
objeleri mi, ölçü çizgilerini mi, yazıları mı, v.s. gibi tüm eleman tipleri listelenmiştir ve
bunlar arasından istenilen tipteki elemanların seçimi mümkün olmaktadır.
• Eleman sınıfı bazında seçim sekmesinde ise, taramaların mı, construction diye tabir
edilen kamera, ışık, v.s. gibi sanal objelerin mi, yoksa primary diye tabir edilen daire,
kare, poligon, v.s. gibi somut objelerin mi seçime dahil edileceğinin belirlendiği yerdir.

Reset (İptal)

MicroStation'da iptal düğmesi olarak sağ fare düğmesi atanmıştır. Program ilk kurulumdan
sonraki ilk kez sağ fare düğmesine basıldığında, kullanıcıya bir uyarı penceresi görüntüler. İki
alternatif vardır. Herhangi bir opsiyon seçmeden OK deyip o ekran geçildiğinde varsayılan
değer olarak sağ fare düğmesi iptal fonksiyonu için hazır konuma gelmiş olur.

Reset komutunun kullanılabileceği bazı aşamalar aşağıda listelenmiştir.

• Herhangi bir komuttan çıkılmak istendiğinde. Örneğin, çizim alanında bir daire objesi
oluşturdunuz. Şayet sağ fare düğmesine basıp iptal etmezseniz hala daire çizim
komutunda bulunur ve tıkladığınızda ekrana ikinci bir daire objesini çizmiş olursunuz.
• Belli bazı komutlarda devam edilmemesi gereken durumlarda. Örneğin, çizgi objesi ile
bir güzergah çiziyorsunuz. Güzergâh sonunda sağ fare düğmesi ile güzergahı
tamamlamış olursunuz.
• Belli bazı komutlarda farklı alternatifleri değerlendirmek istendiğinde. Örneğin, parçalı
çizgilerden oluşmuş bir güzergâhı tek bir çizgi eleman haline getirmek üzere birleşime
tabi tutuyorsunuz. Fakat program verilen tolerans değeri neticesinde sizin
istemediğiniz bir çizgiyi seçti. Sağ fare düğmesine basarak diğer alternatifler arasında
gezinti yapabilir, istediğiniz çizgiyi bulunca da kaldığınız yerden birleştirmeye devam
edebilirsiniz.

Close (Dosya Kapatma)


Close komutunu kullanarak dosya kapatmak, MicroStation 'ı sonlandırmak anlamını
taşımamakta, sadece o anda çalışılan DGN dosyasını kapatmayı gerçekleştirmektedir. DGN
dosyasını kapatmak farklı bir DGN dosyada çalışmak için kullanılacak bir yöntem
olacağından, bunu yapmanın iki yöntemi mevcuttur.

• File > Open seçilerek yeni dosya açma penceresi ile karşılaşılır. Buradan farklı bir
dosya seçilerek, aktif dosya otomatik olarak kapanmış olur.
• File > Close seçilerek aktif olan dosya kapatılır ve kullanıcı MicroStation Manager
penceresi ile karşı karşıya gelir. Buradan yine yeni dosya seçilerek farklı dosyada
çalışmaya devam edilebilir.

New (Yeni Dosya Yaratma)

MicroStation çalıştırıldığında MicroStation Manager diye tabir edilen bir arayüz açılır.
Buradan o an sistemde kayıtlı dosyalar seçilebildiği gibi yeni bir dosya yaratılarak o dosyada
çalışmaya da başlanabilir.
. Orta bölmede o anki aktif dizinde
bulunan dosyalar listelenmekte, buradan seçilen dosya açılarak çalışmaya başlanılmaktadır.
Sağ üst kısımda bulunan ve boş beyaz sayfa ile sembolize edilmiş New düğmesi ile yeni
dosya yaratılmaktadır.
New diyalog penceresinin üst kısmında Konum olarak belirtilen yerden çalışma dizinimizi
tanımlarız. Alt bölmede Dosya Adı kısmına yeni oluşacak dosyanın adını yazarız. Kayıt Türü
kısmına baktığımızda (.dgn) ve (.dwg) olarak temel iki dosya formatı göze çarpmaktadır.
MicroStation temel dosya formatı DGN 'dir. AutoCad dosya formatı olan DWG de
MicroStation tarafından %100 desteklenmektedir. Kısaca MicroStation ortamında, DWG
uzantılı AutoCad dosyalarını da yaratıp bunlar üzerinde dilediğiniz gibi çalışabilirsiniz.
En altta bulunan Seed kısmı önemlidir. Seed burada kalıp, şablon anlamı taşımaktadır ve
dosyamızı yaratırken hangi özellikleri barındıracağı, daha önceden tanımlanmış bu Seed
dosyalarla mümkündür. Seed dosya seçebilmek için Seed satırının en sağındaki Browse
düğmesine tıklamak yeterlidir
Browse düğmesine tıklandığında yukarıdaki ekranla karşılaşılır. Varsayılan Seed klasörünün
içinde daha önceden tanımlı Seed dosyalarının listesi ekranda görülmektedir. Buradan ilgili
dosya seçilerek dosya yaratma işlemine devam edilir. En çok kullanılan Seed 'ler
seed2d.dgn ve seed3d.dgn dosyalarıdır. Adından da anlaşılacağı üzere, seed2d.dgn seed'i
dosyamıza 2 Boyutlu bir dosya özelliği kazandırır. Dosyada 3 Boyut yetenekleri ve paletleri
yoktur. Düzlemsel çalışma esastır. Paletler kısıtlı olacağından, gerekmiyorsa bunu seçmek,
olası karmaşadan kurtulmak açısından önemlidir. Seed3d.dgn dosyası, dosyamıza 3 Boyut
yeteneklerini ekler. İlgili paletler artık kullanılabilirdir. Düzlemsel değil, uzaysal çalışma artık
mümkündür.

Seed dosyasını seçtikten sonra Aç 'a tıklayarak işlem tamamlanır. Dizini seçilmiş, ismi
verilmiş, seed dosyası tanımlanmış dosya artık yaratılmaya hazırdır. Kaydet düğmesine
tıklanarak ilgili dosya oluşturulmuş olunur.

Save (Kaydetme)

Bir dosya açıldığında MicroStation bunu sabit diskinizden okur. Değişiklikler yapılıp daha
sonra ki açılışlarda bunlar görülmek isteniyorsa, dosyanın saklanması gerekmektedir.

MicroStation ilk kurulan bir bilgisayarda varsayılan değer olarak otomatik kayıt özelliği aktif
halde gelir. Otomatik olarak kaydetme özelliğini devre dışı bırakmak için ana menü
çubuğundan Workspace > Preferences seçilir. Açılan pencereden Operation sekmesi
işaretlendiğinde sağ bölmede Automatically Save Design Changes diye işaretli bir ibare mevcuttur. Bunun işareti kaldırıldığında otomatik kaydetme özelliği devre dışı bırakılmış
olunur.

Artık dosyada yapılan her bir değişiklikten sonra File > Save seçilmeli veya CTRL + S tuş
kombinasyonuna basılmalıdır ki değişiklikler kalıcı olsun.

Save Settings (Ayarları Kaydet)

MicroStation 'da dosya kaydetmenin yeri ile ayarları kaydetmenin yeri ayrılmıştır. Save Settings, dosyadaki objeler üzerinde etkili değildir. Sadece programda yapılan ayarların kalıcı
olmasını sağlamakla görevlidir. Örneğin, az önce otomatik kaydetme özelliği devre dışı
bırakıldı. Bu halde programdan çıkıp tekrar girildiğinde, otomatik kaydetme olayının tekrar
aktif olduğu görülecektir. Oysaki o işlemden sonra File > Save Settings seçilmiş veya kısa yol
tuşlarından CTRL + F tuşlanmış olunsaydı bu ayarlamalar kalıcı olacaktı. Her türlü ayardan
sonra Save Settings seçilmeli ve ayarlar hafızada saklanmalıdır.

Undo ve Redo

Undo komutu, yapılan son işlemi geri alır. Undo komutu, ana menü çubuğunda en üst sırada
listelenmiştir ve en son yapılan işlemin adı, Undo ibaresinin yanında yazmaktadır. Kısayol
tuşu ile işlem geri alınmak isteniyorsa, CTRL + Z kombinasyonu ile Undo işlemi uygulanır.
Undo komutu uygulandığında, en son işlem geri alınır ve Undo ibaresinin önünde bir önceki
işlemin adı yazar. Bu şekilde yapılan işlemler sırası ile geri alınabilir.

Redo komutu, Undo ile geri alınan işlemi eski haline getirmek amacı ile kullanılır. Edit
menüsü altında listelenmiştir ve kısayol tuşu CTRL + R 'dir. Undo ile çalışma anındaki en son
kayıt noktasına kadar işlemler geri alınırken, Redo ile de en son yapılan işleme kadar geri
alınan görevler eski haline getirilir.

Set Mark ve Undo Other

Set Mark, ana menü çubuğunda Edit menüsü altındadır. Projenin herhangi bir aşaması
programın hafızasına aldırılmak istendiğinde kullanılır. Örneğin, belli bir aşamaya kadar olan
kısım sabit kalacak, sonrasında yapılan işlemler değişebilecek işlemler ise, bu noktada
durum Set Mark komutu ile hafızaya aldırılır. Yazılım bu noktayı artık tanımaktadır. Bu hafıza
noktasına kadar olan işlemler geri alınmak istendiğinde Edit > Undo Other > To Mark komutu
kullanılır. Edit > Undo Other > All komutu çalıştırıldığında ise, en son dosyanın kayıt edildiği
noktadan sonraki tüm yapılan işlemler geri alınır.

Compress (Sıkıştırma)

MicroStation dosyası içinde yapılan silme işlemleri geçici hafızada saklanır ve Undo komutu
ile geri alınabilir. Fakat belli bir noktadan sonra bu işlemler listesi hafızada çok fazla yer
tutmaya başlar. Dosya boyutunu büyüten bu işlem, çalışma ortamının güçleşmesine sebep
olabilir. File > Compress komutu uygulandığında bu geçici hafızadaki bilgiler temizlenir,
dosya gereksiz objelerden arındırılır ve çalışma ortamı rahatlatılır. Compress uygulandığında
Undo ve Redo komutları kullanılamaz hale gelir. Genellikle dosya ile çalışma bitirildiğinde,
dosyadan çıkmadan önce kullanılması tavsiye edilir. File > Compress > Options seçilerek,
Compress komutunun hangi parametrelere etki edeceği belirlenir. File > Compress > Design
seçilerek Compress komutu dosyaya uygulanır.

Tasarımın Doğruluğu

Working Units (Çalışma Birimleri)

MicroStation içerisinde, dünyada kullanılan birim sistemleri tanımlıdır. Metric ve Imperial
sistemler, en çok kullanılan birim sistemleri olmakla beraber, Türkiye'de bizim kullandığımız
birim sistemi Metric birim sistemidir. Birim sistemlerinin hangisinin kullanılacağı tanımlaması
için Working Units kısmına girilmelidir. Buraya erişim Settings > Design File altından
gerçekleşmektedir. DGN File Settings isimli diyalog kutusu ekranda belirecektir. Burası o an
kullanılmakta olan DGN dosyasının ayarlarının yapıldığı penceredir. Soldaki Category
kısmından en alttaki Working Units sekmesi birim sistemlerinin tanımlanacağı sekmedir.

Çalışma birimleri Master Unit ve Sub Unit olmak üzere iki kısımdan oluşur. Master Unit, ana
birim, Sub Unit ise o birime ait alt birimdir. Master Unit kısmından ilgili birim seçildiğinde, Sub
Unit seçenekleri de bu birime bağlı olarak güncellenir. Çizim herhangi bir birim sisteminde
oluşturulduktan sonra birim sisteminin değişmesi çizim boyutlarında herhangi bir değişikliğe
sebebiyet vermez. Sadece birim dönüştürmesi yapılır. Örneğin, çalışma birimini metre olarak
tanımlayıp 1000 m. uzunluğunda bir çizgi çizelim. Sonrasında çalışma birimini kilometreye
çevirdiğimizde bu çizginin uzunluğu halen 1000 m. dir. Fakat ölçülen, okunan değer kilometre
karşılığında geleceğinden bu değer 1 km. olarak gösterilecektir.
Linear kısmı uzunluk değerleri için birim sistemi tanımlarken, Angles kısmı da açısal değerler
için birim sistemi tanımlanmasına imkan tanır.

12.07.2008

Görünümlerle Çalışmak

Görünümlerle Çalışmak

MicroStation 'ın görünüm pencereleri ve görünüm kontrolleri, aynı projeyi çoklu pencerelerde
çalışmaya olanak tanıyacak şekilde tasarlanmıştır. Örnek vermek gerekirse tüm projeyi bir
pencerede görebilirken, aynı projenin belli bir kesimi farklı bir pencerede detaylı olarak
görülebilmektedir. Toplamda sekiz adet kişiselleştirilebilen pencere mevcuttur. Bunlar istek
doğrultusunda düzenlenebilmektedir.

Çoklu Görünümler ve Görüş Kontrolleri


Geçerli proje dallandırılmıştır. View 1 bütün planı gösterirken, View 2 ve View 3 belli kısımları
gösterebilmektedir. Her pencerenin çerçeve kısmında, o pencereye etki eden ve sadece
görünümle ilgili değişiklikler yaratan ayar düğmeleri mevcuttur.

İPUCU : Zoom In ve Zoom Out işlemini (büyütme / küçültme) fare üzerindeki tekerleği
kullanarak da gerçekleştirmek mümkündür. Tekerleği ileri doğru hareket ettirmek
ekranda yakınlaşmayı, geriye doğru hareket ettirmek ise ekrandan uzaklaşmayı
sağlar.

View Attributes


Görünüm öznitelikleri anlamına gelen View Attributes 'a ulaşmak için, her pencerede bulunan
görünüm kontrolleri paletinin en başındaki simgeye tıklayarak veya Settings > View Attributes
seçerek veya CTRL + B tıklayarak mümkündür.



Kaydedilmiş Görünümler (Saved Views)

Kaydedilmiş görünümler menüsüne ulaşmak için Utilities > Saved Views seçmek yeterlidir.
Tıklandığında Saved Views diyalog kutusu ekranda belirir.

11.07.2008

MicroStation'a Genel Bakış


MicroStation'a Genel Bakış

Genel itibari ile MicroStation ara yüzü yukarıda görüldüğü gibidir. En göze çarpan özellikler
tüm detayları ile birlikte tek bir ara yüz altında toplanmıştır.

MicroStation Menüleri

Ana menü çubuğu, temel komutlara ulaşabilmenin kolay yoludur. Mantıksal olarak gruplama
söz konusu olduğundan diğer komutlara ulaşabilmek de son derece kolaydır.

• Eğer ana paletler haricindeki araç çubuklarına ulaşmak istiyorsanız, ana menü
çubuğundan Tools'u seçin. Tools menüsü altında ulaşabileceğiniz tüm araç çubukları
listelenmiştir.
• Eğer DGN (tasarım dosyası) ayarlarınızı düzenlemek istiyorsanız, ana menü
çubuğundan Settings > Design File seçerek çalışmakta olduğunuz DGN dosyanızın
tüm ayarlarına ulaşabilir, bu ayarları projenize göre istediğiniz gibi düzenleyebilirsiniz.

Klavye Düzeni

MicroStation, bünyesinde barındırdığı merkezi bir kontrol sistemi ile kullanıcının yaptığı tüm
işlemleri kontrol eder. Bu sistemde, en üst düzey Home olarak tabir edilmektedir. Home, her
hangi bir işlem yapılmaz iken durum çubuğunda görülen ev şeklindeki simgedir. Şayet bir
komuta girilip işlem yapılıyor ise bu simgenin ilgili komuta ait simge ile değiştiği görülecektir.
Görevlere ulaşmak için ilgili komut paletine fare ile tıklama yapılabileceği gibi, klavye kısa
yolları kullanılarak da ilgili görev yerine getirilebilir. MicroStation ekranı incelendiğinde, sol
taraftaki ana araç çubuğu ile sağdaki görev çubuklarında nümerik ve alfabetik olarak bir
işaretleme göze çarpmaktadır. Bu işaretleme, o palete, varsa alt paletine ve diğer alt
komutlarına ulaşabilmek için hangi tuş kombinasyonlarının kullanılacağını ifade etmektedir.

Örneğin, ana menü çubuğundaki Manipulate paletine ulaşmak için 3 tuşuna basmak
yeterlidir. 3 'e bastığınızda gördüğünüz açılır pencere, fare ile üzerine tıkladığınızda açılan
pencere ile aynıdır. Bu açılan pencerede alt alta birçok komutun yine numaralandırıldığı
görülecektir. Bir kez daha 3 'e basıldığında Manipulate > Scale işleminin yapılacağına dikkat
edilmelidir.

Araç Çubuklarını Sabitleme

Sabitlemeden kasıt, bir önceki alıştırmada bağımsız olarak ekrana çıkardığımız paletleri,
MicroStation ara yüzünde sabit bir yere hareket ettirerek yerleştirmektir. Bu yerleştirme işlemi
ara yüz üzerinde sol ve sağ yanlar ile üst ve alt kısımlarda yapılabilmektedir.

Araç Çubuğu Bilgisi

MicroStation, size komutlarını
aktif hale getirmeden o komut hakkında bilgi alabilmenizi
sağlayan bir araç çubuğu bilgilendirme sistemine sahiptir. Fare işaretçisini ilgili araç çubuğu,
komut üzerine konumlandırdığınızda ilgili araç çubuğu / komutun adı bilgilendirme amaçlı
etiket olarak ekranda belirir.

Bu detayla biraz deneme yaptığınızda, bilgilendirme işleminin sadece araç çubuğu ve
komutla sınırlı kalmadığını, ara yüz ekranında görebileceğiniz her kısım için bu özelliğin aktif
olarak kullanılabileceğini göreceksiniz. Örneğin, üst kısımda bulunan birincil araçlar araç
çubuğu, öznitelik paleti ve alt kısımda görülen durum çubuğunun sağındaki alanlar, bilgi
alınabilecek diğer yerlerdir.
MicroStation ara yüz penceresinin alt kısmında bulunan durum çubuğunun sağında,
kilit şekli ile gösterilmiş Locks simgesi üzerinde fare işaretçisi ile durduğunuzda
bilgilendirmenin aktif olduğunu ve Active Locks olarak size iletildiğine dikkat edin.

Araç Ayar Penceresi Ekranı

Araçların genelinin bir ayar opsiyonu bulunmaktadır. İlgili komutun nasıl icra edileceği bu
ayarlama ile sağlanmaktadır. Araç ayar penceresi, standart olarak MicroStation ara yüz
ekranında kalan ve hangi komuta girilmişse o komutun ayarlarını değiştirme imkanı sağlayan
bir ekrandır. Bu ekran ara yüzde serbest kalabildiği gibi, ara yüzün yan kısımlarında
sabitlenme imkânı da vardır.

Bu diyalog ekranı, MicroStation 'ın başlangıcında ön yüklenir. Açılışta aktif şekildedir. Şayet
kapatıldığında ve yeni bir komuta girildiğinde otomatik olarak tekrardan ekranda belirir.
¾ İPUCU : Tüm ayar pencereleri ve diyalog kutularındaki girdi kısımlarında sağ fare
düğmesine tıkladığınızda yeni bir açılır pencere gelir. Bu ise girdi alanındaki yazıyı
kes, kopyala, yapıştır, sil, tümünü seç, hiçbirini seçme kısa yol komutlarını
kullanmanıza imkan tanır.

PopSet ve Araç Ayar Penceresi

PopSet, sürekli açık olan komut ayar pencerelerinin görünümü ile ilgili düzenlemeleri yapan
bir özelliktir. Fare işaretçisi, ayar penceresi dışında bir yere götürüldüğünde, ayar
penceresinin otomatik olarak kapanmasını sağlar.
PopSet ayarlaması, Primary araç kutusu içindeki PopSet tuşu ile yapılır. Bu tuş, PopSet
kapalı olduğunda kırmızı, açık olduğunda yeşil renk almaktadır ve varsayılan değer olarak
kapalı konumdadır.

PopSet açık iken, araç kutusunun yeniden görülebilmesi için;

• Fare işaretçisi ile PopSet tuşunun üzerine gelmek,
• Fare işaretçisi ile aktif komutun palet üzerindeki konumuna gelmek veya başka bir
komut seçmek,
• Klavyeden CTRL + Space tuşlarına basmak gerekir. CTRL + Space tuşlarına tekrar
basmak, ayar penceresinin yeniden gizlenmesini sağlar.

MicroStation ve InRoads Kurulumu


Öncelikle;
msspp08090309en yani Setup Prerequisites 08.09.03.09_en.exe programını kuruyoruz. Bu program MicroStation'un çalışması için gerekli alt yapıyı, platformu bilgisayarımızda oluşturmamızı sağlıyor.

Sonra, MicroStation V8 XM dosayasının (ms08090365en.exe) setup' unu çalıştırıyoruz. Bu kurulumda dikkat edeceğiniz tek kısım ölçü birimi olarak neyi seçmek istediğiniz. Biz tabiki Metric seçeceğiz.

Kurulum tamamlandıktan sonra lisans işlemlerini halletmeniz gerekli :)

Lisanslı bir kullanıcı olduktan sonra da BentleyInRoads.Suite.XM.Edition.v8.09.01.45 programının kurulumunu yapıyoruz. InRoads'ta lisans için herhangi bir işlem yapmanıza gerek yok.

Artık merakla kurcalayabileceğiniz MicroStation ve InRoads PC nizde hazır.
İçinizde "İyi de bu bahsettiğiniz dosyaları, programları nereden bulacağız? Link yok mu?" diyenler varsa google yapsın. Torrent sitelerinden çok kolay temin edilebilir.
Yanlız bir dipnot; Eğitim için crack'ı bir nebze anlayabilirim ama şayet bu programla iş yaparak para kazanıyorsanız, mesleğiniz ve kariyeriniz bu program sayesinde gelişiyorsa satın almanızın doğru olacağını düşünüyorum.

Bir sonraki dersimiz ile artık yavaş yavaş MicroStation'a giriş yapmak dileğiyle...

Bentley Hakkında

BENTLEY Hakkında...
  • 20 yıllık yazılım tecrübesi
  • 2000 + çalışan, 75 ofis, 38 ülkede temsil
  • 300,000 üzerinde kullanıcı tabanı
  • Dünya çapında ilk 100 yazılım firması içinde


İki temel Yazılım Platformu ile birlikte çalışan ayrıca 200'ün üzerinde ek yazılım ile tüm inşaat altpayı işlerini gerçekleştirir.

Bu iki temel platform:

  • DGN, DWG formatlarda çalışma seçenekleri
  • 2, 3 Boyutlu Geometri
  • Etiketleme
  • Modelleme
  • Referanslama
  • Görselleme
  • Import/Export
  • İş Akışı
  • İçerik kaydetme ve koordinasyonu
  • Veri Yönetimi
  • Aramalar
  • Arşivleme
  • Dağıtım ve Senkronizasyon
Yazılımları 4 Ana Kategoride Toplanmıştır:
MicroStation ve ProjectWise, Yazılım Endüstrisinde Standart Olmuş Marka ve Ürünleri Tam Destekler:


İleri Gelen Yazılım Firmaları ile Partner: Microsoft (SharePoint), Adobe (pdf), SAP, Oracle

  • Microsoft ile partnerliği sayesinde SharePoint teknolojisini kullanarak, ProjectWise yazılımını geliştirdi. Bu sayede bir inşaat projesi içinde istenen her türlü arama yapılabiliyor, çalışmalar muntazam bir kataloglama ve arşivleme sistemi içinde korunuyor.
  • Adobe ile partnerliği sayesinde tüm Bentley ürünleri PDF formatında doküman oluşturabiliyor. PDF 7. sürümden itibaren MicroStation ile oluşturulan 3 boyutlu çalışmaların foto gerçekçi 3 boyutlu animasyonları PDF dosyası içinde görsellenebiliyor!!!
  • SAP ile partnerliği sayesinde tüm projenin koordinasyonu kolayca sağlanıyor: mySAP için dokümanlama yapılıyor!
  • Oracle ile parnerliği sayesinde topografya alanında çığır açılıyor. Oracle 10g Spatial veritabanı sistemini destekliyor. Topografik görüntüleme, veri kaydetmede daha hızlı ve verimli çalışmalar!!!
Daha fazla bilgi için www.bentley.com sitesini ziyaret edebilirsiniz!

KAYNAK: benkoltd

10.07.2008

MicroStation Hakkında Genel Bilgi -1-

Dünya'nın altyapısının tasarım, inşaası ve işletmesi için.....

MicroStation, inşaat altyapı tasarım, inşaa ve işletmesi için temel yazılımdır. MicroStation ve koordinasyon sunucusu olan Projectwise yazılımı, Bentley'in yüzlerce yazılımı için bir ortak taban oluşturur.

MicroStation sizi daha üretken ve organizasyonunuzu daha başarılı kılar. MicroStation, dünya çapında, inşaat projelerinde bir standart olmuştur:

ccc


Amerika'da toplam 50 Eyalet Karayol müdürlüğünün 48'i MicroStation altında standardizasyona gitmiştir.

cccc

Piyasa Araştırması yapan Daratech, Inc.'in tesis işletmesi yapan kuruluşların kullandığı yazılımları araştırması neticesine göre, Bentley bu alanda tekel haline gelmiştir. Tesis işletme kuruluşları Bentley ürünlerini standart haline getirmiştir!
cccc


Dünyanın En Büyük 150 Tasarım Firması Bentley yazılımlarını kullanmaktadır!

MicroStation V8 XM Sürümü Yeni Özellikleri:

Güç ve Basitlik:

  • Çizim üretimi, verimliliği
  • Yapılandırılmış İş Akışları, İçerik
  • Tasarımda iletişim kolaylıkları, kontrol ve düzeltme seçenekleri
  • 3 Boyutlu Modelleme

Grafik:

  • Şeffaflık
  • Yapılandırılmış İş Akışları, İçerik
  • Gösterim Önceliği
  • Gradyan Dolgu
  • Gerçek Renkler
  • Renk Kitapları

Kullanıcı Arabirimi :

  • Klavye Konum Haritası
  • İmleç Menüleri
  • Pratik Araç Çubukları

Çizimde Verimlilik:

  • Detaylandırma Sembolleri
  • Alanlar
  • PDF Referanslama

Çizimde Verimlilik:

  • PDF Planları ve Raporları
  • PDF içinde 3 Boyutlu Animasyon

Yapılandırılmış İçerik:

  • Proje Dokümanları içinde gezinti
  • Projeyi Düzenleme
  • Referanslama, Bağlantılar ekleme
  • Yeniden Numaralama

Tasarımda Koordinasyon :

  • Tasarım Tarihçesi:
  • farkları göster,
  • revizyonları düzenle,
  • versiyonları düzenle,
  • paylaşılan DGN desteği

Tasarım Kontrolü:

  • Materyal Yönetimi
  • 3DS destek
  • Gelişmiş RPC desteği
  • Gezinti

Tasarım Kontrolü:

  • Üretim
  • Kontrol
  • Simülasyon

MicroStation XM Modülleri:

  • Power Draft (Sadece 2 Boyutlu Çizim)
  • Bentley Navigator
  • Bentley Redline (kontrol için)
  • Bentley View (ücretsiz, DGN çizim gösterim yazılımı)

Bentley Navigator XM :

  • Projenin tüm aşamalarında gezinti, takip, görselleme
  • İş akışı simülasyonu
  • Çakışma tesbiti
  • Arama seçeneği
  • Kişiselleştirilebilir



Bentley, Haested Solutions'i satın alarak Su Mühendisliği ürünlerini portföyüne kattı. Bu ürünler İçme Suyu ve Atık Su Projelendirme konusunda dünyanın en iyi mühendislik yazılımları olarak kabul edilmektedir. Bazı Haested ürünleri arasında aşağıdaki ürünleri sayabiliriz;

WaterCAD /Cybernet (İçme Suyu)

WaterGEMS (İçme Suyu)

SewerCAD (Atık Su)

SewerGEMS (Atık Su)

StormCAD (Taşkın)

FlowMaster

Hammer (Su borularında darbe analizi)

CivilStorm (Taşkın ve Atık Su)

Skelebrator (Akıllı Şebeke Küçültülmesi)

Darwin Designer (Optimize Şebeke Tasarımı)

Darwin Calibrator (Model Kalibrasyonu)

SCADAConnect

WaterSafe

PondPack

HEC-Pack (Taşkın Modellemesi)

CulvertMaster

Ürünler hakkında bilgi almak için lütfen arayınız.

MVS Doğal Gaz Yönetim Bilgi Sistemi Otomasyonu hakkında detaylı bilgi almak için lütfen tıklayınız.

Temel ürünler

MicroStation V8

MicroStation XM

Bentley PowerMap

Bentley PowerDraft

İnşaat Mühendisliği ve Mimari

MicroStation Triforma

Building Architecture

Building Structure

Building Mechanical

Building Electrical

Staad Pro

RAM

Harita ve Yol ve Çevre Mühendisliği

InRoads (Yol Projelendirme)

InRoads Survey (Harita Programı)

InRoads Storm & Sanitary (Drenaj, Açık Kanal ve Hidrolojik Çözümler)

InRoads Site (Toprak İşleri ve Yol Projelendirme)

InRoads Bridge (Köprü)

InRail/Bentley Rail Track (Demiryolu)

Bentley PowerSurvey

InYol (TCK Yol Standartları)

Bentley WasteWater (AtıkSu İşletimi)

Bentley Water (İçme Suyu İşletimi)

Mekansal Mühendislik Ürünleri

MicroStation GeoGraphics (CBS)

MicroStation Descartes

MicroStation XM GeoSpatial Extensions (CBS)

Bentley Map (CBS)

Endüstriyel Yapı Tasarım ve İşletim Ürünleri

PlantSpace

PlantSpace P&ID

PlantSpace Piping

PlantSpace Modeler

PlantSpace Support Modeler

PlantSpace Instruments & Wiring

PlantSpace Equipment

PlantSpace Data Manager

Bilgi İletişim COMMs Komünikasyon Yazılım Ürünleri

Bentley Fiber

Bentley Coax

Bentley Copper

Bentley Inside Plant

Bentley PowerMap Field for COMMS


KAYNAK: benkoltd , MVS