MicroStation ile Yazdırma ( Print )

MicroStation ortamında çizdirme işlemi için gerekli aşamalar, File > Print seçilerek veya CTRL + P kısa yol tuş kombinasyonu ile açılan Print diyalog penceresinden yapılır. Print diyalog penceresi basit görünümü ancak güçlü özellikleri ile dikkat çekmektedir. Sırası ile bu alanda mevcut parametreleri inceleyelim.

1. General Settings

• Area, çıktı alınacak kaynak görüntüyü belirler. View, Fit All, Fit Master, Fence ve
Sheet olmak üzere beş farklı parametre mevcuttur.

o View, görünüm penceresinde görünen alan yazdırılır.
o Fit All, çizim alanındaki tüm objeleri kapsayan alan yazdırılır.
o Fit Master, referans, raster gibi harici objelerin var olduğu durumlarda sadece çalışılmakta olunan aktif dosya çizimlerinin kapladığı alan yazılır.
o Fence, fence ile tanımlanmış alan yazdırılır.
o Sheet, model kapsamında bir sheet model yaratılmış olunması durumunda aktiftir ve yazdırılacak alan bu sheet modeldir.
• View, 1 - 8 aralığında görünüm pencereleri listelenir. Hangi görünümün yazdırılacağı tanımlanır.
• Color, yazdırma işleminin siyah beyaz, gri skala veya renkli olacağı belirlenir.

• Pen Table, şayet yazdırma işlemi için bir Pen Table tanımlanmışsa, hangi pen table seçilerek bu yazdırmanın gerçekleşeceği belirlenir.
• Copies, yazdırmanın kaç nüshadan oluşacağı tanımlanır.

2. Printer and Paper Size

• Bu alanda açılır pencerede Windows Driver ve Bentley Driver olmak üzere iki farklı alternatif görülmektedir. Genel olarak çıktı işlemi kağıt üzerine bir printer veya plotter sayesinde gönderilmek isteniyorsa, bu alandan Windows Driver seçilmelidir. Bentley Driver ise, barındırdığı mevcut parametreler ile daha çok, yazdırma işlemi bir dosyaya gerçekleşeceği durumlarda kullanılır. Kesinlikle bu şekilde kullanılır demek mümkün değildir. Her iki opsiyon da hem kağıda hem de dosyaya yazabilmektedir. Ancak genel anlamda bu şekilde kullanımdan söz edilebilir.
• Büyüteç simgesi, Bentley Driver seçilmesine ve buna ait bir yazdırma sürücüsü seçimine olanak tanır. Örneğin, çıktı bir JPG dosyası veya TIFF dosyası yapılmak isteniyor ise, ilgili seçimin yapılabilmesi bu simge ile sağlanır.
• Windows penceresi simgesi, Windows Driver (sistemde yüklü olan yazıcılar) seçilmesine olanak tanır. Sistemde yüklü tüm yazıcı, çizici veya harici sürücüler listelenir. Bunlar arasından seçim yapılır.
• Full Sheet, yazıcı / çizici aygıtının destek vermesi durumlarında kağıt üzerindeki alanın tamamını yazdırılabilir alan olarak belirler. Normalde her kağıdın bir yazılabilir bir de ölü alanı mevcuttur. Ölü alanların da yazdırılabilir olarak tanımlanması, bu alanın seçilmesi ile sağlanır.
• Paper, sistemde yüklü yazıcı / çizici aygıtlarının destek verdiği tüm kağıt formlarının listelendiği alandır. Hangi tür kağıda çıktı alınacak ise buradan kağıt tipi belirlenir.
• Total Area, seçilen kağıdın ebatlarını bilgilendirme amacı ile gösterir.
• Landscape veya Portrait, kağıda yatay olarak mı dikey olarak mı yazdırılacağının tanımlandığı açılır penceredir. Landscape yatay, portrait dikey anlamındadır.
• Show Design in Preview, işaretli olduğunda yazdırılacak alanın ön izlemesi gösterilir. Yoğun çizim alanlarında kullanılmaması, zaman tasarrufu sağlar.

3. Print Scale and Position

• Scale, ölçek değerinin girildiği alandır. Örneğin, 1/5000 ölçekli çıktı alınacağı zaman buraya girilmesi gereken değer 5000 olacaktır. Program daima ölçeğin payda değerinin girilmesini ister.
• Size, buradaki değerler, çizdirilecek alanın kapsadığı alan değerleridir.
• Origin, çizdirilecek alanın yatay ve düşey eksenlere göre konum değerleridir.
• Maximize, çizim alanındaki objelerin kağıda göre maksimum alanda yazdırılması
sağlanır. Ölçekli çizim söz konusu değildir. Ölçeği bozarak büyütme veya küçültme uygular. Size ile gösterilen çizim alanı değerini de değiştirir.
• Auto Center, işaretli olduğunda çizim ortası ile kağıt ortasını çakıştırır. Kağıdı ortalayarak görünmesini sağlar bu yüzden origin değerleri değişir.
• Rotation, çizdirme işlemi döndürme yapılarak uygulanacaksa kullanılır. 90 derece saat yönünde, saat yönünün tersinde veya 180 derece gibi.

Print Attributes (Yazdırma Öznitelikleri)

Settings > Print Attributes seçilerek ulaşılır. View Attributes penceresinin çok benzeri bir ekranla karşılaşılır. View Attributes, görüntüye hükmeden bir kontrol penceresi olmasına karşın, Print Attributes, aynı parametrelerin çizim üzerinde etkisi olan kısımdır.

Bu opsiyonlara daha önceden değinildiği için burada tekrar ele alınmayacaktır. Hangi parametre yazdırılmak isteniyorsa yanındaki kutucuk işaretlenir. İşareti olmayanlar yazdırma
işlemine tabi olmayacaktır. Burada sadece alt kısımda bulunan Print Border alanı farklıdır. Bu işaretlendiğinde çizim alanını tam içine alan bir çerçeve oluşturulur. Fence Boundary işaretlenerek bu çerçevenin fence yardımı ile tanımlanması sağlanır. Border Comment ise, bu çerçeve alanın sol alt köşesine burada girilen ibareyi ekleyerek kullanılmasını sağlar.

Raster Options

Raster objelerin yazdırılıp yazdırılmayacağı, yazdırılacaksa ne şekilde olacağının tanımlandığı alandır.

General sekmesindeki Print Raster Images işaretli olduğu sürece raster dosyalar çıktıya dahil edilecektir. Aksi takdirde kağıt üzerinde bunlar görünmeyecektir.

Raster Color sekmesinde, Print Raster in Grayscale seçilerek raster dosyaların gri tonlamada yazdırılması sağlanabilir. Print Monochrome Raster as-is ise rasterların siyah beyaz olarak bastırılmasını sağlar. Brightness-Contrast değerleri Raster Manager diyalog kutusundakinin aynısı ayarlamalardır. Oradaki ayarlamalar sadece ekrandaki görüntüyü etkilemektedir.

Raster Quality sekmesinde Quality Factor 1 - 100 aralığında değer alan bir kaydırma çubuğundan ibarettir. 100 değeri tam kaliteli baskıyı temsil eder. Printer Resolution kısmında yazıcının desteklediği çözünürlük değeri gösterilir. Raster Resolution kısmında ise faktör değerine göre raster dosyanın çözünürlüğü hesaplanır. 100 değeri için maksimum değer alacak ve 600 dpi olarak ayarlanacaktır.

3d Plotting

3 boyutlu PDF dosyalarına çıktı alınacağı zaman bununla ilgili ayarlamaları barındıran ayar penceresidir. Settings -> 3d Plotting seçilerek ayarlamalara ulaşılabilir. Dört ana başlığa ayrılmış alanlarda, 3 boyutlu katı objenin geometrik yapısından, animasyonlara, ışık ayarlarından, pdf dosyanın ayarlamalarına kadar geniş bir ayar imkanı tanınmıştır.

1. General Sekmesi

• Mesh Resoluiton, katı objeler PDF dosyasında mesh olarak nitelendirilen kabuk
elemanı olarak dönüştürülür ve saklanır. Bu mesh elemanın çözünürlük değerinin
ayarlandığı alandır. 200 - 4000 aralığında değerler alabilir. Yüksek değerler kalitenin artması açısından önemlidir. Ancak dosya boyutu ve dosyada çalışabilme açısından olumsuzluklara yol açacağından, optimum bir değerde kullanmak en verimli sonucu getirecektir.
• Texture Map Size, Small, Medium, Large ve Unlimited olmak üzere dört parametreden oluşmaktadır. Geometriler üzerindeki kaplama malzemesinin çözünürlük değeridir. Yüksek değerler kaliteli sonuç vermekle birlikte dosya boyutu açısından olumsuzluklara yol açabilmektedir.
• Elevation Drape Size, belli kotlara sahip bir kaplama söz konusu olduğunda örneğin, arazi üzerine uydu görüntüsü kaplanması gibi, bunun kalite faktörünün ayarlandığı alandır.
• Convert Wireframe Geometry, 3d Plotting işlemi sadece hacimsel değerlere sahip 3 boyutlu elemanların görünmesine olanak tanır. 3 boyuta sahip olmayan objelerinde görülebilmesi için (çizgi, doğru parçası, v.s.) bu alanın işaretlenmesi gerekmektedir.
• Convert Annotations, işaretli olduğunda çizim alanındaki yazılar, ölçülendirme elemanları gibi detay elemanlarda görülebilir özellik kazanacaktır. İşaretsiz olması durumunda bunların dönüştürülmesi söz konusu değildir.
• Export JavaScript with U3D, seçili olduğunda PDF dosyanın yanı
işlemin oluşmasını sağlayan Java kod dosyası olan U3D formatlı
oluşturulacaktır. Bunun avantajı yeteneği kazandırmasıdır.

• Optimize File Size, işaretli olması durumunda dosya boyutu optimize edilerek
belli bir sıkıştırma işlemine tabi tutulur. Dosya boyutunun küçültülmesi ve çalışma
hızının arttırılması temel amaçtır.

2. Animation Sekmesi

• Convert Animation, şayet MicroStation ortamında 3 boyutlu objelerle bir animasyon yaratılmış ise, bunların PDF ortamına aktarılmasını sağlar. Bu sayede 3d PDF dosyasında bu animasyonlar da izlenebilecektir.
• Automatically Activate Animation, animasyonun dosya açılır açılmaz hemen yürütülmesini sağlar. Bu işaretsiz olduğunda PDF dosya üzerinden Play düğmesine tıklanarak animasyon izlenebilir.
• Continuous Loop, animasyonun sonsuz sayıda sürekliliğini sağlar. İşaretsiz olması durumunda animasyon bittiğinde tekrar etmez. İşaretli olursa sürekli başa alarak izlenebilmesine olanak tanır.
• Frames per Second, saniyede gösterilecek kare sayısıdır. Videolar, resimlerin peş peşe belirli bir hızla gösterilmesinden oluşan görsel elemanlardır. Bu sayı ise 1 sn. sürecek video görüntüsünün kaç kare resim gösterilerek elde edileceğinin tanımlandığı alandır. Standart olarak bu sayı 25 kare/sn 'dir. İnsan gözü 30 'un üstündeki değerleri algılayamaz. Bu değerin küçük olması görüntünün akıcılığını olumsuz yönde etkiler ancak dosya boyutu da küçülür.

3. Global Lightning Solutions

• Export Solution, şayet çizim alanında bir ışık tanımlanmış ise aktif halde görülür. Mevcut tanımlı ışığın PDF ortamına aktarılmasından sorumludur.
• Quality, ışık kalite değerinin faktörüdür. Yüksek değerler ışığın tam anlamı ile aktarılmasını sağlar.

4. PDF Sekmesi

• Display Mode, varsayılan değer olarak PDF ortamında bu geometrilerin gösterileceği dolgu / kaplama türünün ayarlandığı alandır. Listede çok sayıda alternatifler mevcuttur. Bunlar, PDF ortamında da değiştirilebilmektedir.
• Lightning Mode, varsayılan değer olarak PDF ortamındaki ışık bilgisini tanımlar. Bir çok alternatif mevcuttur. PDF dosyadan değiştirilmesi mümkündür.
• Hide 3d Toolbars in PDF, PDF dosyadaki 3 boyut paletinin gizlenmesini sağlar.
• Place Walk on PDF Toolbar, model üzerinde gezinti yapılabilmesine olanak tanıyan Walk komutunu PDF paleti üzerine yerleştirir.
• Use Background Color From View, PDF dosyanın arka plan rengini, çalışma alanındaki aktif arka plan rengi olarak ayarlar.
• Background Color, tıklandığında PDF dosyasında arka plan rengi tanımlaması için renk seçimine imkan tanır.
• JavaScript, (.js) uzantılı java dosyasının nereye kaydedileceğini ve hangi isimde kaydedileceğinin belirlendiği alandır.

Pen Table

Çizim alanında elemanlar belli sembolojik değerler çevçevesinde bir standartta oluşturulurlar.
Bazı durumlarda, çizim alanı sembolojisi ile çıktı sembolojisi farklılık arz edebilir. Dahası, bazı objelerin çıktıda gösterilmesi istenmeyebilir. Bunun gibi daha çok parametreleri bünyesinde barındıran Pen Table opsiyonu, gelişmiş çıktı özelliklerindendir. Print diyalog
penceresi altında Pen Table menüsü, bu kapsamda uygulanabilecek özelliklerin tatamına sahiptir.

• Pen Table > New seçilerek, yeni bir pen table dosyası yaratılır.
• Pen Table > Attach seçilerek, var olan bir pen table aktif çıktı ortamına ilişkilendirilir.
• Pen Table > Edit seçilerek, aktif pen table dosyası düzenlenebilir.
• Pen Table > Detach seçilerek, attach edilmiş pen table ayarları çıkarılır.

Modify Pen Table penceresi, pen table ayarlamalarının tümünün yapılabildiği tek bir ara yüzü aktif hale getirir. Ekran incelendiğinde birkaç alana ayrılmış bir yapı göze çarpmaktadır.

Bunlardan ilki olan Element Section Processing Order kısmı, kategoriler yaratmak amacı ile kullanılan alandır. Bu kategorilerin yaratılmasındaki amaç, her bir kategori için belli kriterlerin atanabilmesinden kaynaklanmaktadır. Kimi kategoriye dahil elemanlar yazdırılmazken, kimilerinin renklerinde değişiklik, kimilerinin kalınlıklarında değişiklik gibi ayarlamalar
yapılabilmesine olanak tanımaktadır.

Edit > Insert New Section (above/below) seçilerek, bu alana yeni kategori tanımlaması yapılır. Above veya Below olması, sadece var olan kategorinin altında veya üstünde oluşturulması anlamındadır. Burada tanımlanan kategoriler altında, belli kriterlere haiz objeler sağ taraftaki Element Selection Criteria kısmında belirtilir.

Type kısmında bu gruba dahil olacak elemanların türleri belirlenir. Yazı, çizgi, kapalı alan, eğri, raster, v.s. gibi türlerden biri veya birden fazlası seçilir.

Weight kısmında ise, type kısmında belirtilen elemanlardan hangi kalınlık değerine sahip olanların işleme alınacağı tanımlanır.

Color yine aynı şekilde şu türden elemanlar arasında, şu kalınlık değerine sahip olanlardan, şu renk değerine sahip olanlar dikkate alınsın dendiğinde bu alana renk değerleri girilmelidir.

Fill Color, dolgu rengi tanımlanmak isteniyorsa kullanılır.

Level, tüm bu sınırlamalardan sonra ilgili eleman, şu katmanlarda olanlar işleme tabi tutulacak dendiğinde bu alanda katman tanımlaması yapılmalıdır.

Style alanından ilgili çizgi tipi stillerine sahip olanların alınması sağlanabilir.

Class kısmından ise elemanların sınıfına göre filtreleme mümkündür.

Element Output Actions sekmesi, kriterleri belirlenmiş objelere ne gibi ayarlar uygulanacağının tanımlandığı alandır. Bunlar kısaca incelenecek olunursa;

Do not Plot, ilgili kriterlere sahip objelerin yazılmamasını sağlar.

Priority (2D), 2 boyutlu dosyalarda bu elemanlara öncelik değeri atanmasını sağlar.

Fill, seçilen kriterlerin dolgularının olup olmayacağının belirlendiği alandır.

Color, elemanların renk değerini burada tanımlanan renge sabitler.

Fill Color, elemanların dolgu renklerini burada tanımlanan renge sabitler.

Screening, sulandırma anlamını taşımaktadır. 1 - 99 arasında değer alabilir. Değer arttıkça
baskı kalitesi netleşir. Azalan değerlerde, mürekkep canlı çıkmayacaktır. Sulandırılmış boya
gibi soluk renklerde baskı söz konusudur.

Transparency, şeffaflık değeridir. Seçilen kritere haiz elemanlar buradaki değer neticesinde
şeffaf olarak gösterilecektir. 1 - 100 arasında değer alır. 100 değeri tam görünür demektir.

Fill Pattern, dolgu esnasında desen kullanılacaksa bu alan işaretlenir ve ilgili desen seçilir.

Width, çizgisel objelerde çizgilerin kalınlık değerini sabitlemek amacı ile kullanılır.

Style, seçilen objeler için çizgi tipi bu değere sabitlenir. İstenirse ölçekleme de yapılabilir.

Bu şekilde kullanıcı tarafından istenilen sayıda kategori yaratılıp, kriterlerin oluşumu sağlanabilir. Her bir kriter için oluşturulan çıktı şablonları da, kullanıcının istediği gibi çıktı alabilmesine olanak tanımaktadır.

Text Substitutions

Çıktı aşamasında kağıdın uygun bir yerine belli bazı bilgilerin yazdırılması istendiği durumlarda kullanılacak olan komuttur. Aşağıdaki şekilden de görüleceği üzere çeşitli alternatifleri ara yüz bünyesinde barındırmaktadır. Bunlar arasında; tarih, saat, ölçek, kağıt
ebadı, modelin adı, son düzenleme tarihi, dosya adı, v.s. gibi bilgiler vardır. İstendiği takdirde kullanıcı tarafından yaratılacak yeni şablonlar da kullanılabilir. Bunun için, Edit -> Insert New seçmek yeterlidir.

Map Pen Colors

0 - 254 aralığında olan 255 adet renk değeri bu alanda listelenir. Edit -> Create New Pen Maps komutu ile ekrana getirilir. Projelendirme aşamasında tanımlanmış renk değerleri mevcuttur. Ancak çizim aşamasında bunlar farklı değerlerde bastırılacaksa bu alanda ilgili düzenlemeler yapılır.

Design Color sütunu, o an projede aktif olarak bulunan renk tablosunun listesidir. Enabled kısmı işaretlendiğinde, bu renk değerinin basılacağı anlamını taşır. Bunu yapabilmek için ilgili satır seçili iken alt kısımdan Edit seçmeli veya ilgili renk satırının üstüne çift tıklanmalıdır.

Enable Pen Map, enabled alanındaki tik işaretini atar. Bu alan Disable Pen Map olarak
değiştirilirse, tik işareti kalkar ve bu renk değeri çizim anında bastırılmaz.

Do not Define Print Color, projelendirmede kullanılan renk ile baskı alınmasını sağlar.
Define Print Color seçildiğinde, çıktı için ayrı bir renk tanımlaması yapılır. Print Color kısmı aktif hale gelir ve burada tanımlanan renk değeri, projelendirme aşamasında tanımlanmış renk değerinin yerine baskıda görünür. Print Transparency ile de bu değer için şeffaflık
tanımlanır.

Do not Print in Grayscale, baskının gri tonlamada basılmamasını sağlar. Print in Grayscale değeri ile ilgili tasarım rengi gri tonlamada bastırılacaktır.

Do not Define Print Screening Factor, mürekkep sulandırması uygulanmayacağı anlamını, Define Print Screening Factor ile de girilen değer neticesinde mürekkebin soluklaşması sağlanır.

Do not Define Print Width, çizgilerin kalınlıklarını projelendirme esnasında tanımlı değerler neticesinde bastırır. Define Print Width, ilgili proje rengine sahip elemanların çizgi kalınlıklarını belirtilen birim sisteminde ilgili değerde bastırır.

Map Pen Weights

0 - 31 aralığında tanımlı 32 adet çizgi kalınlık değerleri bu alanda listelenir. Projelendirme aşamasında kalınlık değerleri rakamsal olarak verilir. Ancak çıktı aşamasında hangi rakamsal değerin, hangi sistemde ne kadar değerde olduğunun tanımlaması bu alanda gerçekleşir. Edit -> Create New Weigth Maps seçilerek kalınlıklar ekranda belirir.

İlgili kalınlık değeri seçilip Edit tuşlandığında veya üzerinde iken sol fare düğmesi ile çift tıklandığında aşağıdaki pencere açılır ve buradan ilgili ayarlamalar yapılır.

Üst alanda Define Print Width seçili iken alt kısımdaki parametreler değiştirilebilir. Milimetre veya Inch birimlerinde kaçlık çizgi olacağı girilir.